Gemeenten moeten groeiend aantal vacatures aanpakken

Marco Hendrikse 17 september 2021 4 min
Categorieën: Arbeidsmarkt, Recruitment

Jaren geleden voerde de sector Logistiek de campagne ‘Zonder transport staat alles stil’. Deze campagne moest het belang van transport en logistiek in Nederland benadrukken. De campagne heeft haar werk gedaan, want nog steeds wordt de slogan Zonder transport staat alles stil regelmatig aangehaald. Echter, het is tijd om een andere sector aan te halen die, indien zij niet goed functioneert, Nederland ‘stil laat staan’.

Het betreft de gemeentelijke overheid. Gemeenten spelen een cruciale rol in het dagelijkse leven van de Nederlandse burger. Soms wat op de achtergrond en anoniem, maar wel van groot belang voor leven en welzijn van Nederlanders.

Gevolgen openstaande vacatures

Bij gemeenten staan nu een groot aantal (niet makkelijk vervulbare) vacatures open. Er dreigen daardoor gaten te vallen in de dienstverlening van gemeenten die gevolgen hebben voor het welzijn van allen. Maanden wachten op een nieuw paspoort, een bouwvergunning die maar niet wordt afgegeven, gras dat 40 cm hoog staat in je favoriete parkje, het niet kunnen aanvragen van een bijstandsuitkering. Het zijn slechts enkele voorbeelden die de Nederlandse burger direct raken.

Recordaantal vacatures

Ieder kwartaal publiceert het A+O fonds gemeenten de Vacaturemonitor. Sinds de start van de metingen in 2018 werden er nog nooit zoveel geplaatste vacatures geturfd bij gemeenten als in het tweede kwartaal van 2021. Er werden maar liefst 8.757 vacatures geplaatst, tegen 6.247 in het eerste kwartaal. Daarmee lag het in het tweede kwartaal van 2021 door gemeenten geplaatste vacatures 40% hoger dan een kwartaal eerder en 173% hoger dan hetzelfde kwartaal in 2020!

Er is vooral veel vraag naar hoger opgeleiden. Van alle vacatures in het tweede kwartaal van 2021 had 41% een HBO-, 18% een MBO- en 15% een HBO/WO-niveau.

Geplaatste vacatures gemeenten naar opleidingsniveau

Bron: Vacaturemonitor Q2 2021, A+O fonds gemeenten/Panteia

Vacatures naar beroepsgroepen

Voor alle onderscheiden beroepsgroepen geldt dat het aantal nieuw geplaatste vacatures stijgt. In absolute aantallen werden de meeste vacatures in het tweede kwartaal van 2021 geplaatst voor:

  1. Algemene functies (oa bedrijfsadviseurs, projectleiders, beleidsmedewerkers overig)
  2. Ruimtelijke ordening/milieu
  3. Financieel/economisch
  4. Automatisering/ICT
  5. Bouwkunde/civiele techniek
  6. Welzijn/jeugdzorg
  7. Burger/publiekszaken
  8. Verkeer/vervoer/nautisch
  9. Stage
  10. Sociale zaken/werkgelegenheid

Ten opzichte van vorige periodes stegen de aantallen geplaatste vacatures met tientallen procenten. Vergeleken met hetzelfde kwartaal 2020 was deze groei in de beroepsgroepen ‘burger-/publiekszaken’ (+288%) en ‘administratief’ (+244%) het hoogst. De beroepsgroepen ‘onderwijs/wetenschap/cultuur’ en de ‘algemene functies’ groeiden met respectievelijk 216% en 212%.

Groei is structureel

Hierbij moet wel een kanttekening worden geplaatst. Het tweede kwartaal van 2020 was immers een ‘coronakwartaal’.  Daardoor werden beperkt nieuwe vacatures uitgezet. Echter, omdat het aantal vacatures fors hoger ligt dan het eerste kwartaal van 2020 (toen corona nog geen invloed had) constateren de samenstellers van het rapport “dat er meer gaande is dan enkel herstel.” De groei van het aantal vacatures lijkt dus een meer structurele oorzaak te hebben. Ook voor de toekomst wordt daarom een verdere groei van het vacaturevolume voorzien.

Concurreren op de arbeidsmarkt

En dat wordt dus een uitdaging voor gemeenten. Want in een toch al krappe arbeidsmarkt moeten gemeenten gaan concurreren op de arbeidsmarkt met meer ‘sexy’ sectoren. Zij moeten het imago van suf en stoffig afschudden, zoals bijvoorbeeld de gemeente Coevorden dat doet met haar arbeidsmarktcampagne. ‘Werken bij de gemeente? Ambtenaar? Dat is toch van 9 tot 5 stoffig werk doen? Niet bij ons!’

Recruitment uitbouwen en verder professionaliseren

Als je googelt op wervingscampagne gemeente krijg je tientallen voorbeelden van campagnes van gemeenten te zien, zoals bijvoorbeeld Vlissingen heeft karakter. Of ook leuk, de campagne Licence to skill van de gemeente Zwolle in 2019. Het is echter sterk de vraag of een campagne het structurele wervingsprobleem van gemeenten nu gaat oplossen. Gemeenten zullen hun wervingsinspanningen moeten opvoeren. Hun recruitment verder moeten professionaliseren en het recruitmentproces optimaliseren, want daar is over het algemeen veel winst te behalen. Ook kennis van hedendaagse recruitmentmethodieken, zoals social media advertising, sourcing en video recruitment, is noodzakelijk.

Beperken verloop

Maar allereerst is het natuurlijk belangrijk dat gemeenten de spreekwoordelijke achterdeur dichthouden. Ze moeten ervoor zorgen dat het verloop beperkt blijft. Natuurlijk stromen er ambtenaren uit die met pensioen gaan. Maar ook veel jongeren verlaten de gemeentelijke werkgever voor een aantrekkelijke functie in het bedrijfsleven. In een artikel over Brabantse gemeenten wordt gesproken over verlooppercentages van 10 tot 15 procent. In datzelfde artikel geeft gemeentesecretaris Dagmar van Deurzen de tip om als gemeente vooral ook voor jongeren een aantrekkelijke werkgever te zijn: ”Geef jongeren inspirerende werkplekken, zorg dat ze zich kunnen ontwikkelen. Laat zien dat er geen organisatie bestaat met een breder en leuker werkterrein dan een gemeente.”

Werving en arbeidsmarktimago aanpakken

De belangrijkste les voor recruiters van gemeenten is duidelijk: Werving van personeel moet hand in hand gaan met het verbeteren van het (interne) werkgeversimago van gemeenten. Laat dus zien hoe aantrekkelijk het werken bij een gemeente is. De afwisseling. Wat voor uitdagingen er spelen. Hoe de belangrijke rol in de maatschappij wordt ingevuld. En dan alle kanalen in-en open zetten om mensen te werven. Mensen die een belangrijke rol gaan vervullen in de welzijnsbeleving van alle Nederlanders. Mooi werk.

>